İSVEÇ – İsveç’te haftalardır süren hükümet kurma görüşmelerinde parlamentodaki 4 sağ parti muahedeye vardı. Muhafazakârlar (M), Hıristiyan Demokratlar (KD) ve Liberaller (L) tarafından oluşturulacak yeni hükümete, İsveç Demokratları (SD) dışarıdan takviye verecek.
LİBERALLER’DE KRİZ
Liberaller, göç konusunda SD’ye verdikleri ve parti prensipleriyle uyuşmayan önemli odunların sonucu olarak beklenen hükümette yer almayı başarsa da bu tavır, parti içerisinden önemli reaksiyonları de beraberinde getirdi.
Partinin gençlik örgütünün (LUF) temsilcileri yayınladıkları yazıda muahedenin bir kısmının olumlu olsa da kalan kısmının liberalizmden ve parti siyasetlerinden uzak olduğunu belirterek muahedeyi ‘otoriter’ olarak tanımladı.
Yazıda partinin milletvekilleri, pazartesi günü gerçekleşecek itimat oylamasında “hayır” oyu vermeye ve görüşme masasına tekrar oturmaya çağrıldı.
Liberaller’in evvelki önderlerinden Maria Leissner SVT’ye verdiği demeçte, muahedenin sunumunun yapıldığı sırada ağladığını belirtirken, partinin evvelki periyot milletvekillerinden Barbro Westerholm ise muahedeye insan hakları, ayrımcılık ve mültecilik hususlarında tenkitler getirdi. Westerholm, gelişmelerin bu istikamette devam etmesi durumunda partiden ayrılabileceğinin işaretini verdi.
Öte yandan partinin milletvekili Anna Starbrink mutabakatta yer alan ‘ulusal dilencilik yasağı’ ve ‘sağlık bakım hizmetlerinde tercüman hakkının sınırlandırılması’nı içeren hususların değiştirilmemesi durumunda pazartesi günü “hayır” oyu vereceğini açıkladı.
Parlamentodaki koltuk istikrarının 176 sağ blok, 173 sol blok formunda olduğu düşünüldüğünde Liberaller içerisinde gerçekleşecek farklı bir tavrın hükümet istikrarlarını değiştirmesi mümkünlük dahilinde.
Liberaller’e gelen yansılarla ilgili açıklama yapan Toplumsal Demokratlar’ın (S) önderi Başbakan Magdalena Andersson kapısının açık olduğunu belirterek “işbirliği yapmaya hazırım” bildirisi verdi.
Geçtiğimiz günlerde meclis komitelerinin oluşturulması sırasında çok sayıda kritik komitenin lider ve lider yardımcısı koltuğunu alan ve parlamentoda çok güçlü bir konuma erişen SD’nin hükümet mutabakatından da en kârlı çıkan parti olduğu belirtiliyor.
Seçim sonuçlarına nazaran S’den sonraki en büyük parti olan SD, içinde yer almasa da mümkün hükümetin temel siyasetlerinin belirlenmesinde kıymetli bir rol oynadı.
62 SAYFA VE 7 ANA BAŞLIK
4 partinin önderi tarafından dün düzenlenen ortak basın toplantısında, “Tidö Mutabakatı: İsveç İçin Sözleşme” başlığını taşıyan muahedenin içeriği kamuoyuyla paylaşıldı.
Söz konusu muahede 62 sayfa ve 7 ana başlıktan oluşuyor. Mutabakatın yaklaşık üçte biri göç ve entegrasyon konusunu içeriyor. 7 ana başlık ise şunlar: Göç ve entegrasyon, iklim ve güç, hata, sıhhat ve hasta bakımı, eğitim, ekonomik büyüme ve aile iktisadı, hak ve özgürlüklerin güçlendirilmesi.
Ortak basın toplantısında başkanlar seçim öncesinde tartı verdikleri ve görüşmeler sırasında öne çıkardıkları mevzulara dair açıklamalarda bulundu. SD başkanı Jimmie Åkesson göç ve entegrasyon, KD başkanı Ebba Busch hasta ve yaşlı bakımı ile nükleer santraller, L önderi Johan Pehrson eğitim ve M başkanı Ulf Kristersson bütçe ve iktisat bahislerinde konuştu.
4 partinin üzerinde anlaştığı 62 sayfalık muahede metnindeki ana başlıklar şöyle:
GÖÇ VE ENTEGRASYON: Avrupa Birliği’nin göç siyasetindeki asgarî seviyenin temel alınması. Göç alışta düzenleme yapılması ve sert zorunlulukların getirilmesi. İşgücü göçünde sert şartların oluşturulması. Göç alanında hukukî garanti getirilmesi. İstekli geri dönüşlerin teşvikinin kontrolü. Nüfus sayımı. Vatandaşlık şartlarının sertleştirilmesi.
İKLİM VE GÜÇ: Yeni nükleer güç santrallerinin kurulması. Güç siyasetinde yüzde 100 yenilenebilir güçten, yüzde 100 fosil gücüne geçiş. Devlet kredi garantisinin 400 milyar kron olması üzere usullerle nükleer güce yatırım şartlarının güçlendirilmesi. Siyasetçilerin keyfi olarak nükleer santralleri kapatmasını engelleyen yeni yasalar. Ringhals 1 ve 2’nin yine başlamasıyla ilgili araştırmanın süratli bir formda yapılması. Kapalı reaktörlerin yine açılması yasağının kaldırılması.
SUÇ: Çete hatalarında iki kat ceza. Kabahat çetelerine iştirakin cezalandırılması. Daha tesirli, zımnî ve zorlayıcı sistemlerin getirilmesi. Arama-denetleme bölgelerinin oluşturulması. Saklı şahit uygulamasının ve bir yerde bulunma yasağının uygulanması. 18 yaş ve üstü için ceza indiriminin kaldırılması.
SAĞLIK VE HASTA BAKIMI: Bakım hizmetleriyle ilgili devletteki sorumlu ünitelerin araştırılması. Temel bakımın genişletilmesi. Diş bakım hizmetlerinin araştırılması. Bakım hizmetlerindeki kuyruklar bitirilmesi, erişilebilirliğin uygunlaştırılması ve ülkenin farklı bölgelerindeki eşitliğin teminat altına alınması. Ruhsal sıhhatin ve intihar olaylarının önlenmesinin güçlendirilmesinin halk sıhhati çalışmalarının bir kesimi olarak önceliğe alınması. Kanser ve çocuk kanser hadiseleri için özel yatırımların yapılması. Ulusal bir doğum planının hazırlanması.
EĞİTİM: Ulusal bağlayıcılığı olan bir okul ödeneği kuralının getirilmesi. Tahsil müddetinin arttırılması ve eğitimde kullanılan dokümanların yine düzenlenmesi. Bilgiye odaklanan bir not sisteminin oluşturulması. Yeni bir özel okul yasasının çıkarılması. Daha fazla branş öğretmeni için yatırımların yapılması ve sınıflarda tertibi sağlamak için daha net kuralların uygulanması.
EKOMOMİK BÜYÜME VE AİLE İKTİSADI: Toplumsal yardımlarla hayatını sürdürenler için sonlandırmalar ve zorunluluklar getiren büyük bir ıslahat. Sıhhat sigortası, hastalık nedeniyle çalışamayanlara ekonomik teminat vermeli. Bugün bulunan işsizlik parasındaki oranın geçerli olmaya devam etmesi. Düşük ve orta gelirlilere yönelik olarak çalışanlardan kesilen vergilerin düşürülmesi. Emekli maaşlarındaki vergiler ile tasarruf vergilerinin düşürülmesi.
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER: Medya özgürlüğünün ve çeşitliliğinin desteklenmesi. Kamu yayıncılığı yapan medyanın bağımsızlığının olduğu üzere kalması ve uzun periyodik finansmanının korunması. Kültürel içeriklere dönük siyasi denetimin azalması için tedbirlerin alınması. Bir İsveç kültür kanununun oluşturulması. (Ortak kültürel referans çerçevesi) (DIŞ HABERLER)