BURSA (İGFA) – Bu fenomene “Dilimin Ucunda Sendromu” ismi veriliyor. Dünya genelinde kozmik bir sorun olarak kabul edilen bu durumun kültürler ortasında farklı isimlendirmeleri bile bulunuyor. Örneğin, Koreliler bunu “dilimin ucunda parlıyor” olarak isimlendirirken, Estonyalılar “dilimin üstünde” tabirini kullanıyor. Bu anlar konuşma sırasında sıklıkla yaşanabiliyor ve sözün tam olarak hatırlanamaması hayli can sıkıcı olabiliyor. Pekala bu durum neden yaşanıyor?
BEYNİN SÖZ ARAMA MOTORU
Beyin, niyetleri sözlere dökme işini zahmetsizce yapıyor. Fakat uzmanlar, bunun hayli karmaşık bir süreç olduğunu belirtiyor. Beyin, soyut niyetleri sözlere dönüştürürken tıpkı vakitte bu sözleri seslerle eşleştiriyor. Olağanda bu süreç süratli ve pürüzsüz gerçekleşiyor. Fakat lisanınızın ucunda tıkanıp kaldığınız anlarda bu sürecin bir yerinde bir aksama oluyor. Beyin adeta sözün “adresini” bulamıyor.
Bazı bilim insanları bu anların hafıza çağırma sürecindeki süreksiz bir arızadan kaynaklandığını öne sürüyor. Beyin, hatırlanacak bilgileri değer sırasına nazaran düzenliyor. Örneğin, mezuniyet gününüzü basitçe hatırlayabilirsiniz lakin birkaç gün evvel izlediğiniz bir sineması hatırlamakta zorlanabilirsiniz. Sıklıkla kullandığınız sözleri daha süratli hatırlarken, nadiren kullandıklarınızı hatırlamak için daha çok zorlanıyoruz.
ZİHNİN UNUTULMUŞ RAFLARI
Araştırmalara nazaran beyin, hafızada eski ve nadiren kullanılan bilgileri “ne olur ne olmaz” klasörüne yerleştiriyor. Bir manada art plana itilen bu sözler, bellekte faal olarak tutulmadıkları için hatırlanması zorlaşıyor. Nature’da 2015’te yayımlanan bir çalışmaya nazaran, bu klasörde toplanan bilgiler daha sonra kullanılabiliyor lakin erişimi oldukça sıkıntı oluyor. Sözlerin vakitle unutulması bu sistem sayesinde açıklanabiliyor.
BEYNİNİZE YARDIMCI OLMANIN YOLLARI
Uzmanlar, dilimin ucunda sendromunu hafifletmenin yolları da yok değil. Bir kelimeyi hatırlamaya çalışan birine direkt kelimeyi söylemenin beyin için çok da yararlı olmayabileceğini belirtiyor. Bunun yerine sözün birinci harfini vermenin yahut ipuçları sunmanın, kişinin kelimeyi kendi başına hatırlamasına yardımcı olabileceği belirtiliyor. Bu prosedürle bir sonraki seferde sözün daha süratli hatırlanması sağlanabiliyor.
“HAFIZAYI CANLI TUTMAK VE ZİHİNSEL AKTİVİTELERLE BEYNİMİZİ ZORLAMAK ÖNEMLİDİR”
Nörobilim uzmanları ise dilimin ucunda fenomenini şöyle açıklıyor: “Beynimiz adeta dev bir kütüphane üzere çalışır. Bilgiyi kategorize eder ve gereksinimimize nazaran sunar. Fakat bazen beynimizde bu bilgilere erişimde bir trafik sıkışıklığı olur. Bilhassa yaş ilerledikçe bu tıp anlar daha sık yaşanır. Bu durumu engellemek için hafızayı canlı tutmak ve zihinsel aktivitelerle beynimizi zorlamak değerlidir. Yapbozlar çözmek, lisan öğrenmek yahut yeni marifetler geliştirmek üzere faaliyetler, bu tıkanmaları azaltmaya yardımcı olabilir.”
Dilimizin ucunda tıkanan sözler beynimizin içindeki karışıklıklardan kaynaklanır. Fakat hakikat usullerle ve zihinsel antrenmanlarla bu sıkışıklığı aşmak mümkün hale geliyor.