T24 Ekonomi
Ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Konseyi’nin (BDDK), ödenmeyen kredi kartı ve gereksinim kredisi borçlarıyla ilgili aldığı yapılandırma kararına ait olarak, “En dar gelirlilerin, borcunu ödeyemeyenlerin direkt doğruya takibe düşmeleri engellenmiş oluyor. Bir tahlil gerekiyorsa öncelikle emeğiyle geçinen insanların gelirlerini kredi kartıyla borçlanmayacak seviyeye getirmek gerekiyor. İnsanları yoksullaştırdıktan sonra bir biçimde azap çekmelerini uzatıcı bir vade tanınmış üzere görünüyor 60 ay getirilerek” dedi.
BDDK, ödenmeyen kredi kartı ve gereksinim kredisi borçlarıyla ilgili yeni yapılandırmaya gidildiğini duyurdu. Buna nazaran ödenmemiş kredi kartı ve muhtaçlık kredileri 60 aya kadar vadeyle yapılandırılabilecek. Kredi kartı yapılandırma borcunun yüzde 50’si ödeninceye kadar kredi kartlarının limiti artırılmayacak.
BDDK, kredi kartı minimum ödeme oranlarını da tekrar belirledi. Heyet kararına nazaran, limiti 50 bin lira ve altında olan kredi kartları için taban ödeme oranı periyot borcunun yüzde 20’si, 50 bin lira ve üzerinde olanlarda ise yüzde 40 olarak uygulanacak. TCMB de ferdi kredi kartlarında yapılandırmada kullanılacak azami faiz oranını referans faiz olan yüzde 3,11 ile sonlandırdı.
ANKA’da yer alan habere nazaran, ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, BDDK’nın kredi kartı borçlarına yeni yapılandırma getirmesinin nedeninin minimum fiyata artırım yapılmaması ve faiz oranlarının artırılması olduğunu söyledi. Kozanoğlu hususla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Bir nedeni taban fiyatın Temmuz ayında artırılmaması, emekli ve çalışan fiyatlarının enflasyonun gerisinde kalması insanların satın alma gücünü daraltıyor. Beşerler da ister istemez iki yakalarını bir ortaya getirebilmek için kredi kartlarına başvurmak zorunda kalıyorlar. İkincisi de bilhassa 2023 Mayıs seçimlerine kadar kredi kartı faiz oranları çok düşük tutuldu. Bu yalnızca iki yakasını bir ortaya getirmeye çalışanlar için değil tuzu kuru kısımlar için de hem kredi kartıyla borçlanarak ya da muhtaçlık kredisi kullanarak harcamalarını yapmak hatta bu sayede döviz almak, borsaya girmek imkanı tanıyordu. Faiz oranlarının artmasıyla birlikte ise bu kesim çekilmeye başladı. Piyasa büyük ölçüde bir dar gelirlinin gündelik harcamalarını sürdürebilmek için kredi kartını kullananlara bir de nakit sorunu çeken şirketlere kaldı. Artık bireylere yönelik bu yaklaşan tehlikeyi bir nebze hafifletmek için bu türlü bir tedbir alındığı görülüyor.”
“Asıl nedeni insanların gelirlerinin harcamalarına yetmemesi ve kredi kartı kullanmak zorunda kalmaları”
Takibe düşen kredi kartlarının oranında da önemli bir artış olduğunu vurgulayan Kozanoğlu, şunları kaydetti:
”Buna iki biçimde yaklaşmak mümkün. Şu anda yüzde 2.6 civarında ortalamalara nazaran çok yüksek değil lakin mesela bir yıl evvel tam bu vakitlerde 1.2’ydi. Yani iki katı bir artış var. Bunu kişi sayısı olarak göremiyoruz yani bu kredi kartlarının toplam havuzundaki ödenemeyenleri gösteriyor. Dar gelirli olanların, kredi limiti dar olanların zahmete düşme ihtimalinin daha yüksek olduğunu kestirim edebiliyoruz. Bunlarda da bu oranın daha yüksek olacağını da anlamak sıkıntı değil. Mesela 2008-2009 krizinde bu oran yüzde 10.5’a kadar çıkmış. 2018’de kur atağından sonra yüzde 6 civarına yükselmiş. Yani şu an ise buraya gerçek bir gidiş var. Bunu engellemek için kimi tedbirler alındı. Genelde bu tedbirlerin yerinde olduğunu düşünmek gerekiyor lakin bunun asıl nedeni insanların gelirlerinin harcamalarına yetmemesi ve kredi kartı kullanmak zorunda kalmaları. Taban borç ödemek için kullanılan hudut meblağ artırılıyor. 25 bin liradan 50 bin liraya çıkartılıyor böylelikle bir halde hafif bir nefes alma imkanı tanınıyor.”
“Dar gelirliler kredi kartının borçlanma işlevini daha fazla kullanıyor”
Bankalar Birliği’nin verdiği doluluk oranı bilgilerine de değinen Kozanoğlu, “Bu oran sizin kartınızın ne kadarını borca bıraktığınızı gösteriyor. Kredi kartlarının iki işlevi var, biri ödeme işlevi. Yani bir alışveriş yaptığınızda nakit yerine kredi kartını tercih ediyorsunuz, aybaşı geldiği vakit da borcunuzu kapatıyorsunuz. Bir de bunun kredilendirme kısmı var. Burada limiti dar olanların yani limiti 25 bin liranın altında olanlarda bu oran yüzde 40’a kadar çıkmış. Limiti 100 bin liranın üstünde olanlarda da bu oran yüzde 23.1. Gelire nazaran limit değişiyor. Yani dar gelirliler kredi kartının borçlanma işlevini daha fazla kullanıyor. Onun için şöyle bir düzenleme getirilmiş. Faiz oranları limite nazaran farklılaştırılmış. Limiti 25 bin liranın altında olanlarda 3.5, limiti 25-150 bin lira ortasında olanlarınki 4.25, limiti 150 bin liranın üzerinde olanlar ise 4.75. Böylece daha düşük limiti olan dar gelirlileri göreli olarak bir müdafaa atağı kelam konusu” dedi.
“Borçların ödenmeme ihtimali yüksek”
“Enflasyonun önümüzdeki devirde yüzde 17.5 olacağını Orta Vadeli Program’da ilan ettiler. Bu düşük görünen 3.25 üzere oranlar da yıllığa vurduğumuz vakit yüzde 40-45’e geliyor. Bu da hala çok yüksek bir gerçek faiz ödendiğini, borçların ödenmeme ihtimalinin yüksek olacağını düşündürtüyor” diyen Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Onun için de borcunu ödeyemeyenler için 60 aylık bir vadeli yapılandırma imkanı getiriliyor. Burada da uygulanacak faizde üst nokta 11 ile sonlandırılıyor. Yani velhasıl en dar gelirlilerin, borcunu ödeyemeyenlerin direkt doğruya takibe düşmeleri engellenmiş oluyor. Fakat beşerler esasen dar gelirli olduğu için geçim zahmeti yaşamaya devam edecekler. Bu düşük görünen oranlar da yeniden enflasyonun üzerinde. Bir tahlil gerekiyorsa öncelikle emeğiyle geçinen insanların gelirlerini kredi kartıyla borçlanmayacak seviyeye getirmek gerekiyor. İnsanları yoksullaştırdıktan sonra bir biçimde azap çekmelerini uzatıcı bir vade tanınmış üzere görünüyor 60 ay getirilerek.”
|
“Mustafa Kemal çağırdı, geldik”; Kayıp bir neslin kıssası ‘Mübadele
|
