FRENGİ (SİFİLİZ) NEDİR?
Sifiliz, ya da sık bilinen ismiyle frengi; Treponema pallidum ismi verilen bakterinin neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Hastalığın neden olduğu yaralara temasla kolay kolay bulaşabilir. Gerçek tedavi edilmediğinde önemli sıhhat meselelerine yol açar.
FRENGİ NASIL BULAŞIR?
Frengi, hastalığa sahip şahıstaki yaralara (şankr) direkt temas ile bulaşır. Bu yaralar dış genital organlar, vajina, makat, rektum, ağız ve dudaklarda görülebilir. Cinsel yolla bulaşan öbür enfeksiyonlar üzere vajinal, oral, anal yolla bulaşmaktadır. Ayrıyeten gebelik ile doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir.
FRENGİ (SİFİLİZ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalık belirtileri başlamadan evvel ortalama 21 gün (3-90 gün) kuluçka mühleti vardır.
Frengi 4 evrede seyreder:
Birinci evre: Hastalık kapıldıktan sonra çoklukla genital bölgede bir yahut birden çok lezyon ortaya çıkar. Yaralar hastalık bulaştıktan 10 ila 90 gün içinde ortaya çıkar. Hastalık nereden bulaştıysa yara da orada çıkar. Çoklukla cinsel temasla bulaştığından genital bölgede çıkar, lakin rektal bölgede, anüste, lisanda, ağızda, dudakta, bedenin her yerinde görülebilir. Birinci çıkan bu yaraya şankr denir. Şankr; ağrısız, sert, deriden kabarıktır, vakitle ülserleşir, ortası çukurlaşır, akıntılı hal alır. Bu birinci lezyon 1 ila 5 hafta içinde kendi kendine düzgünleşir. Ülser kaybolur. Hasta bu devirde tedavi edilmez ise hastalık ikinci evreye ilerler.
İkinci evre: Primer sifilizden aylar sonra ortaya çıkar. Bedende pembe-kırmızı döküntüler görülür, kaşıntı yoktur, döküntüler birden fazla bölgede görülür, 2-6 hafta sürer. Sifiliz döküntüleri;
– İsilik şeklinde,
– Ciltte küçük lekeler stilinde,
– Kasık bölgesi ve genital bölgede siğiller formunda,
– Ağızda üzeri beyaz plaklar formunda,
– Bozuk para büyüklüğünde batık plaklar biçiminde,
– Avuç içi ve ayak tabanında hafif kabarık döküntüler formunda olabilir.
Bu döküntülerin hepsinde bakteri vardır ve hastalık bulaşabilir. Boğaz ağrısı olur, lenf bezleri şişer, baş ağrısı, gribal şikayetler, ateş, yorgunluk, halsizlik, genel beden ağrıları, tüm bedende şişmiş lenf bezleri görülür. Hasta bu evrede tedavi edilmez ise hastalık üçüncü evreye girer.
Üçüncü evre: Bu periyoda sessiz devir de denir. Bu devirde hastalık ilerlemeye devam eder, lakin hiçbir şikayete neden olmaz. Birkaç yıl sürebilen bu periyotta sifiliz testleri müspettir. Üçüncü evre de kendi içinde ikiye ayrılır:
a- Erken latent devir: Birinci iki periyottan sonraki bir yılı kapsar ve hastanın hastalığı en çok bulaştırdığı periyottur.
b- Geç latent devir: Bu devirde hastalar hastalığı çok bulaştıramazlar, lakin gebe bayanlarda hastalık bebeğe bulaşabilir. Bu periyotta yakalanıp tedavi edilemeyen hastalarda hastalık dördüncü ve son evreye girer.
Son evre: Birinci enfeksiyondan aylar, hatta yıllar sonra ortaya çıkabilen son evrede hastalık ilerlemeye devam eder. Günümüzde son evre Sifiliz, gelişmiş ülkelerde az görülür. Bu evrede sifiliz iç organlara ziyan verir.
FRENGİ (SİFİLİZ) TANISI
Frengi tanısı için kan testi ve şankır ismi verilen yaradan sıvı örneği ile alınır. Şayet frengi çok ilerlemişse, omurilik sıvısı alınarak merkezi hudut sistemine yayılma durumu denetim edilir.
Frengi kuşkusu varsa, başka cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sahip olma riski de olduğundan, bu kan testinde klamidya, bel soğukluğu ve HIV taraması da yapılır. Kişinin test sonuçlanan kadar cinsel münasebete girmemesi önerilir.
FRENGİ (SİFİLİZ) TEDAVİSİ
Frengi tedavisi, kan testleri ile teşhis konulduktan sonra antibiyotikle yapılır. Tedavide hakikat antibiyotik kullanımı kıymetlidir lakin tedavi, enfeksiyonun neden olduğu hasarları gidermez. Yani frengi komplikasyonları için öbür tedaviler gerekebilir.
Eğer frengiye sahipseniz partnerlerinizin de tedavi görmesi gerekir. Frengi geçirmiş olmak bu hastalığa karşı koruyuculuk sağlamaz. Başarılı ve yanlışsız bir tedavi uygulansa bile kişi ilerde tekrar frengi olabilir.