Futbol tarihinin en rezil, en yüz kızartıcı, en yabanî Dünya Kupası beş gün sonra Katar’da başlıyor. Katar Emiri’nin milyarlarca dolar harcayarak ülkesine getirdiği bu büyük tertip herhalde bugüne kadar yapılanlar içinde en az seyircili olmasıyla da tarihe geçecek üzere görünüyor. Zira beklenen seyirci akını gerçekleşmeyince Katar devayı komşu ülkelerden “kiralık taraftar” getirmekte bulmuş. Haberlerde var dünden beri.
Katar’ın Dünya Kupası’nın konut sahipliği almak için yaptığı şaklabanlıkların haddi hesabı yok. Bu “paranın” gücüyle kazanılmış bir evsahipliği, anlamak sıkıntı değil. Ülkenin genç buyruğu El Tani bir futbol düşkünü elbette, o denli biliniyor. Lakin bunun yanısıra sporun Katar’ın (Suudi Arabistan’ın birebir isimli projesiyle karıştırılmasın) 2030 Vizyonu için ne kadar stratejik değerde olduğundan da haberdar biri. O nedenle ne olimpiyatların ne de Dünya Kupası’nın düzenlendiği Arap dünyasında daha evvel yapılmamış olanı gerçekleştirmek istemesi son derece makul. Dünya Kupası’nı Katar’a getirmekle hem Arap dünyasında hem de devletler ortasında profilini oldukça yükseltti.
Yıllar evvel, bu mevzudaki teşebbüsleri güzelce aşikâr olduğunda, ne menem bir rejim olduğunu bilmeme karşın, bu tıp büyük tertiplerin Avrupa dışında da yapılacak olmasını beğenilen bulmuş, yalnızca fakat yalnızca bu nedenle Katar’da yapılmasına da sevinmiştim doğrusu. El Teşhis, “ulusal çıkarları” için çok değerli dış siyaset amaçlarının başına bunu yapmayı koymuştu. Kaynak, işçi, para ayırarak, tüm diplomatik gücünü de kullanarak emeline ulaştı nihayet.
Düşük profilli deneylere sahip
Hakkını teslim edelim; Katar, bu mesken sahipliğini kendisine getirecek kimi deneyimler edinmişti. Daha 2006 yılında 2011 Asya Kupası’na, 2008 yılında da 2011 Arap Oyunları’na talip olmuş, bunları kazanmıştı da. Yalnızca bu değil, 2015 Hentbol Dünya Kupası, 2015 Amatör Dünya Boks Şampiyonası, 2019 Dünya Atletizm Şampiyonası da Katar’da yapıldı. Tüm bunlar Dünya Kupası’nı Katar’a getirmek için güzel referanslardı doğal.
Ama, 1904’de kurulmuş olan, endüstriyel futbolun beyni, dünyanın en hoş halkoyunu gerçek futbolun baş belası Memleketler arası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) kirli bir organ elbette. Her türlü rezillik, alçaklık var bünyede. Katar’ın, bir Avrupa ülkesi olsaydı kolaylıkla kendisine verilecek mesken sahipliği için bu tecrübeleri kâfi değildi natürel. El Teşhis, kesenin ağzını açtı haliyle. Bir periyot FIFA Lider Yardımcısı olan Katarlı Muhammed Bin Hammam ağır lobi faaliyetlerinde bulundu. İngiliz medyası Afrika, Orta Amerika, Güney Amerika ile Okyanusya’dan çeşitli bireylere 3 milyon Avro rüşvet ödediğini yazdı. Katar ayrıyeten Zinedine Zidane, Alex Ferguson, Ronald de Boer, Pep Guardiola üzere ünlü futbol figürlerine dayanak vermeleri karşılığında ödeme yaptı.
Dağıttığı rüşvetlerle muradına erdi
Ev sahipliği için oylama öncesindeki yıllarda Katar, Barcelona FC ile beş yıl boyunca 150 milyon Avro kıymetinde bir sponsorluk muahedesi yaptığını duyurdu. Devrin Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy‘nin favori kulübü Paris Saint Germain’e yaklaşık 500 milyon Avro aktardı. Almanya’nın oyunu almak için devrin Cumhurbaşkanı Christian Wulff‘a Dünya Kupası için altyapı ihalelerinin Alman firmalarına verileceği kelamı verildi. Katar kökenli yayın kuruluşu El-Cezire, Avrupa’daki kimi futbol karşılaşmalarının yayın haklarını satın aldı. Katar, hava kuvvetlerinin yenilenmesinin bir modülü olarak satın almak üzere Fransız üretimi savaş uçaklarını test etmeye başlayacağını duyurdu. Arap dünyasının dayanağını de “ilk kere bir Arap ülkesinde” gerçekleşeceği gerekçesiyle yanında buldu. Bir de kelam verdi: Mesken sahipliğini alırsa Dünya Kupası’nın bitişinden sonra stadyumları sökerek gelişmekte olan ülkelere bağışlayacaktı.
Nihayet Aralık 2010’da 2022 Dünya Kupası’nın konut sahibi olarak ilan edildi. Süratle işi koyuldu. Altyapıya 200 milyar ABD doları yatırımla şimdiye kadarki en kıymetli spor aktifliğini yapar hale geldi.
Katar’ın rüşvet dağıtması, oy için “adam satın alması” vs hepsi anlaşılabilir. Para için her şeyini satacak tipler varsa karşısında yapar natürel. Yani, Katar’ın Dünya Kupası’nı almak için tüm bunları yapmasını, endüstriyel futbolun “kirli dünyasına” pek uygun olduğu için anlarım. “Yesinler birbirlerinin paralarını” diyerek, keyifle, zevkten bayıla bayıla maçları izleyecektim de aslında.
Böyle bir personel kıyımı görülmemiştir
Ta ki, Katar’da stadyum inşaatlarında binlerce emekçinin öldüğü haberlerini duyana kadar. Dünya Kupası konut sahipliğini kazanmasından bu yana tam 6 bin 500 personel iş kazalarında öldü Katar’da. Ben 4 bin sanıyordum, bu yazı için biraz daha bakınınca sağa sola sayı bu çıktı. Fazlası da vardır tahminen. Ölen emekçiler Hindistan, Pakistan, Nepal, Bangladeş, Sri Lanka üzere Güney Asya ülkelerinden. Guardian gazetesinde deniyor ki, “Aralık 2010’da Doha sokaklarının Katar’ın zaferini kutlayan coşkulu kalabalıklarla dolduğu geceden bu yana her hafta bu beş Güney Asya ülkesinden ortalama 12 göçmen personel öldü”.
Hindistan, Bangladeş, Nepal ile Sri Lanka 2011-2020 periyodunda 5.927 göçmen emekçinin öldüğünü duyurmuşlar. Pakistan’ın Katar’daki büyükelçiliği de 2010-2020 yılları ortasında 824 Pakistanlı çalışanın daha öldüğünü açıklamış.
Bakın, bu sayılara Filipinler ile Kenya da dâhil olmak üzere birçok ülkeden Katar’a gönderilen çok sayıda emekçinin vefatları dâhil edilmediği için toplam meyyit sayısı çok daha yüksek olabilir. Ayrıyeten 2020’nin son aylarında meydana gelen vefatlar de bu sayıya dahil edilmemiştir. Kimi kaynaklar 14 bin personelin öldüğünü söylüyorlar.
O çalışanlar, ben konutta televizyonda, öbürleri da o stadyumlarda maç izleyip azalım diye yedi yeni stadyumun yanı sıra, yeni bir havaalanının, yeni yolların, yeni toplu taşıma sistemlerinin, yeni otellerin, Dünya Kupası finaline konut sahipliği yapacak yeni bir kent de dahil olmak üzere düzinelerce yeni büyük projenin inşaatında öldüler. Düşerek, başlarına darbe alarak, damarları kesilerek, demir saplanarak, elektrik akımına kapılarak.
Bu emekçilere kaçak olmalarına karşın, inşaatlar yapılsın diye göz yuman Katar hükümeti, öldüklerinde “kaçak oldukları gerekçesiyle” hiç bir haklarını tanzim etmedi onların. Öldükleriyle kaldılar. O emekçiler teker teker değil “katar katar” öldüler. 22 tren katarına denk geliyor sayıları.
Bu lanet Kupa’da, 22 kişinin tekme vurduğu top, top değil, 6 bin 500 çalışanın kafatasıdır.
Seyredersem gözüm kör olsun…